Translate

 I was born in a secluded village on a mountain. Day after day, my parents plowed the yellow dry soil with their backs towards the sky. One day, I wanted to buy a handkerchief, which all girls around me seemed to have. So, one day I stole 50 cents from my father’s drawer. Father discovered about the stolen money right away.

Ես ծնվել եմ մի մեկուսացված գյուղում, որը գտնվում էր սարերում։ Օրեցօր, իմ ծնորղները իմ ծնորղները փորում են դեղին չոր հող։ Մի օր, ես ուզում էի գնել թաշկինակն, որից գրեթե բոլոր աղջիկներն ունեին։ Մի օր ես իմ հայրիկի մոտից գեղացա 50 ցենտ։ Հայրիկս իմացավ գողացվածծ գումարի մասին։

“Who stole the money?” he asked my brother and me. I was stunned, too afraid to talk. Neither of us admitted to the fault, so he said, “Fine, if nobody wants to admit, you both should be punished!” Suddenly, my younger brother gripped Father’s hand and said, “Dad, I was the one who did it!” He took the blame, and punishment, for me.

-Ո՞վ է գողացել գումարը,- հարցրեց նա, ինձ և իմ եղբորը։ Ես զարմացած էի, վախենում էի խոսեկ։ Ոչ մեկ իրեն մեղավոր չէր ճանաչում։ Նա ասաց․

- Լավ, եթե ոչ մեկ չի ուզում խոստովանել, երկուսդ էլ կպատժվեք։

Հանկարծ իմ փոքրիկ եղբայրը բռնեց հայրիկի ձեռքը և ասաց․

-Հայրիկ, ես եմ արել դա։

Նա մեղքն ու պատիժը վերցրեց իր վրա։

In the middle of the night, all of sudden, I cried out loudly. My brother covered my mouth with his little hand and said, “Sis, now don’t cry anymore. Everything has happened.” I will never forget my brother’s expression when he protected me. That year, my brother was 8 years old and I was 11 years old. I still hate myself for not having enough courage to admit what I did. Years went by, but the incident still seemed like it just happened yesterday.

Գիշերվա կեսին ես հանկարծ բղավեցի։ Իմ եղբայրը փակեց իմ բերանը իր փոքրիկ ձեռքերով․

-Քույրիկ մի բղավիր։

Ես երբեք չեմ մոռանա իմ եղբոր արտահայտությունը, երբ նա ինձ պաշտպանեց։ Այդ տարի, իմ եղբայրը 8 տարեկան էր և ես 11 տարեկան էի։ Ես ատում եմ ինձ, որ չկարողացա խիզախություն հավաքել և խոստովանել, թե ինչ եմ արել։ Տարիներն անցնում էին, բայց այդ միջադեպը կարծես երեկ եղած լիներ։

When my brother was in his last year of secondary school, he was accepted in an upper secondary school in the central part of town. At the same time, I was accepted into a university in the province. That night, Father squatted in the yard, smoking packet by packet. I could hear him ask my mother, “Both of our children, they have good results? Very good results?” Mother wiped off her tears and sighed, “What is the use? How can we possibly finance both of them?”

Անցած տարի իմ եղբայրը միջնակարգ դպրոցում էր, հիմա նա ընդունվել է քաղաքի կենտրոնական մասում գտնվող միջնակարգ դպրոցը։ Միևնույն ժամանակ ես ընդունվեցի համալսարան։ Այդ գիշեր հայրը ետ ու առաջ էր անում տուփառտուփ ծխելով։ Ես լսում էի, նա ինչ էր հարցնում մայրիկին․

-Մեր երկու երեխաներն էլ լավ արդյունքներ ունեն։

-Ինչպե՞ս կարող ենք ֆինանսավորել նրանց։

At that time, my brother walked out, he stood in front of Father and said, “Dad, I don’t want to continue my study anymore, I have read enough books.” Father became angry. “Why do you have a spirit so weak? Even if it means I have to beg for money on the streets, I will send you two to school until you have both finished your studies!” And then, he started to knock on every house in the village to borrow money.

Այդ ժամանակ իմ եղբայրը գնաց դուրս նա կանգնեց հայրիկի դիմաց և ասաց․

-         Հայրիկ ես չեմ ուզում շարունակել իմ ուսումը, ես կարդացել եմ շատ գրքեր։

Հայրիկը ջղայնացավ․

-Ինչու ես այդքան թույլ

-Ես կգնամ փողուցում գումար խնդրեմ, որ քեզ ուղարկեմ երկու դպրոց, որ դու ավարտես քո ուսումը։

Հետո նա սկսեց գնալ մարդկանց տներ և գումար խնդրել։

I stuck out my hand as gently as I could to my brother’s face, and told him, “A boy has to continue his study. If not, he will not be able to overcome this poverty we are experiencing.” I, on the other hand, had decided not to further my study at the university.

Ես խփեցի եղբորս դեմքին և ասացի նրան․

-Դու պիտի շարունակես քո ուսումը։ Եթե ոչ, մենք չենք կարող հաղթահարել այս աղքատությունը։

-Ես որոշել է, որ չեմ գնալու համալսարան։

Nobody knew that on the next day, before dawn, my brother left the house with a few pieces of worn-out clothes and a few dry beans. He sneaked to my side of the bed and left a note on my pillow, “Sis, getting into a university is not easy. I will go find a job and I will send money to you.” I held the note while sitting on my bed, and cried until I lost my voice.

Ոչ ոք չգիտեր, որ հաջորդ օրը, առավոտյան, իմ եղբայրը տնից դուրս է տարել մի քանի կտոր հագուստ և մի քանի չոր լոբի: Նա տարել էր անկողնու մի կողմը և գրություն էր թողել իմ բարձին․

-Քույրիկ համալսարան ընդունվելը հեշտ չէ։ Ես աշխատանք կգտնեմ և գումար կուղարկեմ ձեզ։

With the money father borrowed from the whole village, and the money my brother earned from carrying cement on his back at a construction site, finally, I managed to get to the third year of my study in the university. That year, my brother was 17 years old and I was 20 years old.

Հայրիկը պարքով գումար է վերցնում գյուղացիներից, և գումարով եղբայրս վաստակեց ցեմենտ շինհրապարակից վերջապես նա կարողացավ հասնել սովորելու երրորդ տարվան։ Այդ տարի, իմ եղբայրը 17 տարեկան էր և ես 20 տարեկան էի։

One day, while I was studying in my room, my roommate came in and told me, “There’s a villager waiting for you outside!” Why would there be a villager looking for me? I walked out, and I saw my brother from afar. His whole body was covered with dirt, dust, cement and sand. I asked him, “Why did you not tell my roommate that you are my brother?”

Մի օր, երբ իմ սենյակն էի ուսումնասիրում, սենյակակիցս եկավ ու ասաց.

 -Գյուղացի մի մարդ կա, որ քեզ սպասում է:

-Ինչու պիտի գյուղացի բնակիչն ինձ մոտ գա։

Ես դուրս եկա և տեսա եղբորս։ Նրա ամբողջ մարմինը ծածկված էր կեղտով, փոշիով, ցեմենտով և ավազով։ Ես հարցրեցի նրան․

-Ինչու՞ չես ասել սենյակակցին, որ դու իմ եղբայրն ես։

He replied with a smile, “Look at my appearance. What will they think if they would know that I am your brother? Won’t they laugh at you?” I felt so touched, and tears filled my eyes. I swept away dirt and dust from my brother’s body. And told him with a lump in my throat, “I don’t care what people would say! You are my brother no matter what your appearance.”

Նա ժպտալով պատասխանեց․

-Նայիր իմ տեսքին։ Ի՞նչ կմտածեն, որ իմանան ես քո եղբայրն եմ։ Մի՞թե նրանք

չեն ծիծաղի։

Իմ աչերը արցունքոտվեց։ Ես սրբեցի եղբորս մարմինը։

Նա ասաց․

-Ես չեմ մտածում, թե ինչ են ասում մարդիկ։ Դու իմ եղբայրն ես, անկախ նրանից, թե ինչ տեսք ունես։

From his pocket, he took out a butterfly hair clip. He put it on my hair and said, ‘I saw all the girls in town are wearing it. I think you should also have one.’ I could not hold back myself anymore. I pulled my brother into my arms and cried. That year, my brother was 20 years old and I was 23 years old.

Նա իր գրպանից վերցրեց թիթեռի մազ։ Նա վերցրեց իմ մազից և ասաց․

-Ես տեսա բոլոր աղջիկներին, ովքեր կրում էին այն։ Ես մտածում եմ, որ դու պիտի  մեկը ունենաս։

Ես չկարողացա զսպել ինձ։ Ես քաշեցի եղբորս, փաթաթվեցի և լացեցի։ Այդ տարի եղբայրս 20 տարեկան էր, իսկ ես 23։

After I got married, I lived in the city. Many times my husband invited my parents to come and live with us, but they didn’t want. They said once they left the village, they wouldn’t know what to do. My brother agreed with them. He said, “Sis, you just take care of your parents-in-law. I will take care of Mom and Dad here.”

Ես շուտ ամուսնացա և ապրում էի քաղաքում։ Շատ ժամանակ իմ ամուսինը կանչում էր ծնողներիս, որ գան և ապրեն մեզ մոտ, բայց նրանք չէին ուզում։ Մի անգամ նրանք ասացին, որ գնում են գյուղ, նրանք չգիտեին, թե ինչ անեն։ Եղբայրս համաձայն էր դրա հետ։ Նա ասաց․

-         Քույրիկ դու միայն հոգ տար քո ամուսնու ծնողների մասին։ Ես հոգ կտանեմ մայրիկի և հայրիկի մասին։

My husband became the directors of his factory. We asked my brother to accept the offer of being the manager in the maintenance department. But my brother rejected the offer. He insisted on working as a repairman instead for a start.

Իմ ամուսինը դարձավ գործարանի տնօրեն։ Նա հարցրեց իմ եղբորը, որ ընդունի, որպես գործարանի մենեջեր սպասարկման բաժնում։ Բայց իմ եղբայրը մերժեց առաջարկը։ Նա պնդում էր, որ ուզում է շինարարությամբ զբաղվել։

One day, my brother was on the top of a ladder repairing a cable, when he got electrocuted, and was sent to the hospital. My husband and I visited him at the hospital. Looking at the plaster cast on his leg, I grumbled, “Why did you reject the offer of being a manager? Managers won’t do something dangerous like that. Now look at you – you are suffering a serious injury. Why didn’t you just listen to us?”

Մի օր, իմ եղբայրը աստիճանի ամենավերևի մասում էր, երբ նա էլեկտրականության ենթարկվեց և նրան տարան հիվանդանոց։ Իմ ամուսինը և ես ընդունեցինք նրան հիվանդանոց։ Նայելով իր ոտքին ես ցնցվեցի և ասացի․

-Ինչու հրաժարվեցիր մենեջեր լինելուն։ Մենեջեր լինելը սրանից վտանգավոր չէ։ Հիմա նայիր քեզ։ Դու լուրջ վնասվածք ես ստացել։ Ինչու չլսեցիր մեզ։

With a serious expression on his face, he defended his decision, “Think of your brother-in-law, he just became the director. If I, being uneducated, would become a manager, what kind of rumors would fly around?” My husband’s eyes filled up with tears, and then I said, “But you lack in education only because of me!”

Նա պաշտպանեց իր որոշումը․

-Նայիր քո ամուսնու եղբորը նա պարզապես ռեժիսոր է։ Եթե ես դառնայի մենեջեր, ինչ լուրեր կտարածվեր։

Ամուսնուս աչքերը արցունքով լցվեց և նա ասաց․

-Դու կրթություն չունես միայն իմ պատճառով։

“Why do you talk about the past?” he said and then he held my hand. That year, he was 26 years old and I was 29 years old. My brother was 30 years old when he married a farmer girl from the village. During the wedding reception, the master of ceremonies asked him, “Who is the one person you respect and love the most?”

-Ինչու եք խոսում անցյալի մասին,- ասաց նա երբ բռնեց իմ ձեռքը։ Այդ տարի նա 26 տարեկան էր և ես 29 տարեկան։ Իմ եղբայրը 30 տարեկանում նա ամուսնացավ գյուղի այգեպանի աղջկա հետ։ Հարսանեկան արարողության ժամանակ վարպետն ասաց․

- Ով է այն մարդը ով հարգում և սիրում է առավելագույնը։