Գրաբար

***

Զայսու ժամանակ միաբանեալ Ալանք լեռնականօքն ամենայնիւ, յինքեանս արկանելով եւ զկէս Վրաց աշխարհին` մեծաւ ամբոխիւ տարածեալ ընդ աշխարհս մեր: Ժողովէ եւ Արտաշէս զիւրոց զօրացն բազմութիւն, եւ լինի պատերազմ ի մէջ երկոցունց ազգացն քաջաց եւ աղեղնաւորաց: Սակաւ ինչ տեղի տայ ազգն Ալանաց, եւ գնացեալ անցանէ ընդ գետն մեծ Կուր, եւ բանակի առ եզերբ գետոյն ի հիւսիսոյ եւ հասեալ Արտաշէս բանակի ի հարաւոյ, եւ գետն ընդ մէջ նոցա:

Բայց քանզի զորդի Ալանաց արքային ձերբակալ արարեալ զօրացն Հայոց ածեն առ Արտաշէս` զխաղաղութիւն խնդրէր արքայն Ալանաց, տալ Արտաշիսի զի՛նչ եւ խնդրեսցէ. եւ երդմունս եւ դաշինս ասէր հաստատել մշտնջենաւորս, որպէս զի մի՛ եւս մանկունք Ալանաց ասպատակաւ հինից ելցեն յաշխարհս Հայոց: Եւ չառնուլ յանձն Արտաշիսի առ ի տալ զպատանին` գայ քոյր պատանւոյն յափն գետոյն ի դարաւանդ մեծ, եւ ի ձեռն թարգմանաց ձայնէ ի բանակն Արտաշիսի:

Կարդա այսպես.

երդմունս - երդմունըս

յաշխարհս - հաշխարհըս

յանձն - հանձն

յափն - հափըն

յինքեանս - հինքյանս

միաբանեալ - միաբանյալ

տարածեալ - տարածյալ

գնացեալ - գնացյալ

հասեալ - հասյալ

արարեալ - արարյալ

զիւրոց - զյուրոց

բազմութիւն - բազմություն

զխաղաղութիւն - ըզխաղաղություն

գետոյն - գետույն

քոյր - քույր

պատանւոյն - պատանվույն

տեղի տայ - տեղի տա

ի հիւսիսոյ - ի հյուսիսո

ի հարաւոյ - ի հարավո

Աշխարհաբար

Այս ժամանակ ալանները, բոլոր լեռնականների հետ միաբանվելով, Վրաց աշխարհի կեսն էլ իրենց կողմը ձգելով, մեծ բազմությամբ գալիս սփռվում են մեր աշխարհում: Արտաշեսն էլ ժողովում է իր զորքերի բազմությունը, և տեղի է ունենում պատերազմ երկու քաջ և աղեղնավոր ազգերի միջև: Ալանների ազգը փոքր - ինչ հետ է նահանջում և մեծ Կուր գետն անցնելով` բանակ է դնում գետի ափին` հյուսիսայինն կողմից. Արտաշեսն էլ գալով բանակում է գետի հարավային կողմում. գետը բաժանում է երկուսին:

Բայց որովհետև հայոց զորքերն ալանների թագավորի որդուն բռնում Արտաշեսի մոտ են բերում, ալանների թագավորը հաշտություն է խնդրում` խոստանալով տալ Արտաշեսին` ինչ որ ուզի, առաջարկում էր նաև երդումով դաշինք անել, որ ալանների երիտասարդներն այնուհետև չասպատակեն Հայոց աշխարհը: Երբ Արտաշեսը չի համաձայնում պատանուն հետ տալ, պատանու քույրը (Սաթենիկը) գալիս է գետի ափը, մի բարձրավանդակ և թարգմանների միջոցով ձայն է տալիս (խոսքն ուղղում է) Արտաշեսի բանակին:

Հարցեր և առաջադրանքներ

Հատվածը բարձրաձայն կարդա գրաբար և աշխարահաբար:

Այս բառերն ու բառաձևրը գտիր և դուրս գրիր գրաբար հատվածից. ժողովում է-ժողովէ, լինում է-լինի, տեղի է տալիս (նահանջում է)-տեղի տայ, անցնում է-անցանէ, բանակում է (բանակ է դնում)-բանակի առ, գալիս է-գայ, ձայնում է (ձայն է տալիս)-ձայնէ, այս ժամանակ-զայսու ժամանակ, պատանու քույրը- քոյր պատանւոյն, գետի ափը-յափն գետոյն, Արտաշեսի բանակը-Արտաշէս բանակի, գնալով-գնացեալ, հասնելով-հասեալ, միաբանվելով-,բոլոր լեռնականների հետ միաբանվելով-միաբանեալ Ալանք լեռնականօքն ամենայնիւ, ձերբակալելով, մեծ բազմությամբ, երկու քաջ և աղեղնավոր ազգերի միջև, Ալանների արքայի որդուն, գետը նրանց միջև, երդումներ և դաշինք, ալանների երիտասարդները:

Գրիր այս բառերի նույնանիշները (նույն իմաստն ունեցող բառեր).

Վրաց աշխարհ-Վրաստան, Հայոց աշխարհ-Հայաստան:

Ի՞նչ վերաբերմունք ունի հեղինակն ալանների նկատմամբ (գրիր և պատճառաբանիր):

Վերաբերմունքը նույնն էր։ Հեղինակը տարբերություն չէր դնում ալանների և հայերի միջև։

Ի՞նչ իմացար Արտաշեսի և Սաթենիկի մասին:

Արտաշեսը գերի էր տարել Սաթենիկի եղբորը։ Նրանք առաջին անգամ հանդիպեցին այն ժամանակ, երբ Սաթենիկը եկել էր Արտաշեսին խնդրել, որ եղբորը բաց թողի։